گره کور بی‌تعادلی بانک‌ها
## بحران ناترازی در بانک‌ها: از دولت تا صنایع
موضوع ناترازی در سیستم بانکی ایران، مسئله‌ای پیچیده است که ریشه در عملکرد ضعیف دولت و بانک‌ها دارد. این ناترازی نه تنها از بی‌کفایتی بانک‌ها در مدیریت منابع و دارایی‌های خود نشأت می‌گیرد، بلکه تبعات مداخلات دولت در اقتصاد را به همراه دارد.
باتوجه به اظهارات کارشناسان، تا زمانی که بانک مرکزی استقلال لازم را کسب نکرده، عملکرد دولت تاثیر مستقیمی بر وضعیت بانک‌ها خواهد داشت.
**ناترازی بانکی چیست؟**
به زبان ساده، ناترازی بانکی به عدم تعادل میان دارایی‌ها و بدهی‌های بانک‌ها اشاره می‌کند. این وضعیت موجب عدم توانایی بانک‌ها در پرداخت تعهدات خود می‌شود.
**علل ناترازی در بانک‌ها:**
1. **بدهی‌های معوق دولت:** دولت و نهادهای عمومی بدهی‌های سنگینی به بانک‌ها دارند که ناشی از تسهیلات ارائه شده به صنایع و پروژه‌های متعدد است.
2. **وام‌های بدون بازگشت:** وام‌های ارائه شده به صنایع بزرگ و خودروسازان به دلیل قیمت‌گذاری دستوری و ضررهای ناشی از آن، قابل بازگشت نیست و باعث فشار بیشتری به شبکه بانکی می‌شود.
3. **تسهیلات ارائه شده به بخش خصوصی:** تسهیلات ارائه شده به بخش خصوصی به دلیل عدم بازگشت به موقع، منجر به ناترازی در بانک‌ها می‌شود.
4. **سیاست‌های مالی نادرست:** سیاست‌های مالی نادرست دولت مانند تضمین وام‌های با نرخ کمتر از نرخ سود واقعی و تقسیم سود بالا توسط شرکت‌های عمومی، به ناترازی بانکی منجر می‌شود.
5. **نظام رفاهی ناکارآمد:** نظام رفاهی فعلی با تکیه بر قیمت‌گذاری دستوری و یارانه‌های نادرست، باعث اتلاف منابع بانکی می‌شود.
6. **نرخ بهره منفی:** نرخ بهره منفی در اقتصاد، با ایجاد فرصتی برای بهره‌برداری و رانت‌جویی، بر ناترازی بانکی افزوده‌است.
**پیامدهای ناترازی بانکی:**
1. **رشد نقدینگی و تورم:** ناترازی بانکی با رشد نقدینگی و تورم همراه است.
2. **کاهش توانایی وام‌دهی:** بانک‌ها با ناترازی، توانایی خود را برای ارائه وام و تسهیلات کاهش می‌دهند.
3. **افزایش نرخ بهره:** ناترازی بانکی منجر به افزایش نرخ بهره و هزینه وام می‌شود.
4. **بحران مالی:** ناترازی بانکی می‌تواند به بحران مالی منجر شود.
**راهکارها:**
1. **اصلاح نظام رفاهی:** نظام رفاهی کشور باید اصلاح شود تا اتلاف منابع بانکی کاهش یابد.
2. **کاهش مداخله دولت:** دولت باید مداخله خود در اقتصاد را کاهش دهد تا استقلال بانک مرکزی افزایش یابد.
3. **اصلاح سیاست‌های مالی:** سیاست‌های مالی دولت باید به گونه‌ای اصلاح شود که به ناترازی بانکی منجر نشود.
4. **افزایش شفافیت در سیستم بانکی:** افزایش شفافیت در سیستم بانکی می‌تواند به کاهش ناترازی و افزایش اعتماد مردم به بانک‌ها منجر شود.
**نتیجه‌گیری:**
ناترازی بانکی در ایران، مسئله‌ای پیچیده با ریشه‌های متعدد است. حل این مسئله نیازمند اصلاحات اساسی در سیستم اقتصادی، بانکی و رفاهی کشور است.
