فضای مجازی خطرناک برای کودکان زیر ۱۶ سال
دنیای دیجیتال، فرصت‌ها و تهدیدهای فراوانی را برای کودکان و نوجوانان به ارمغان آورده است. شبکه‌های اجتماعی، به مثابه تیغی دو لبه، ضمن ارائه امکانات ارتباطی و دسترسی به اطلاعات، خطراتی جدی برای سلامت روانی، اجتماعی و حتی جسمی این گروه سنی ایجاد می‌کنند. گزارشی از پژوهشگر حقوق بین‌الملل کودکان، محمد مهدی سیدناصری، به این نکته مهم اشاره دارد که فضای مجازی، همانند بمبی ساعتی عمل می‌کند که در هر لحظه می‌تواند به کودکان آسیب بزند و زندگی آن‌ها را دگرگون کند.
بی‌تردید، حضور کودکان زیر ۱۶ سال در شبکه‌های اجتماعی، با چالش‌های عدیده‌ای همراه است. از جمله این چالش‌ها می‌توان به اضطراب، افسردگی، افت اعتماد به نفس، کاهش کیفیت خواب، انزوای اجتماعی و آسیب‌های جسمی ناشی از استفاده بیش از حد از دستگاه‌های الکترونیکی اشاره کرد. علاوه بر این، دسترسی به محتوای نامناسب، آزارهای سایبری و تهدیدات امنیتی، خطرات جدی برای این گروه سنی به شمار می‌رود.
تحقیقات نشان می‌دهند که وقت‌گذرانی بیش از حد در شبکه‌های اجتماعی، به طور مستقیم با کاهش تعاملات واقعی و تضعیف روابط بین فردی ارتباط دارد. کودکان در این فضا، به دلیل مقایسه‌های مداوم با دیگران، ممکن است احساس ناکافی بودن کنند و دچار مشکلات روحی و روانی شوند.
در مقایسه با کشورهای پیشرفته، ایران هنوز در ابتدای راه وضع قوانین حمایتی از کودکان در فضای مجازی قرار دارد. اگرچه برخی محدودیت‌ها برای دسترسی به برخی پلتفرم‌ها اعمال شده، اما نیازمند تدوین قوانین جامع و شفافی مشابه قوانین GDPR اتحادیه اروپا و COPPA ایالات متحده هستیم. این قوانین حداقل سن حضور در شبکه‌های اجتماعی را تعیین کرده و مقررات سخت‌گیرانه‌ای برای حفاظت از حریم خصوصی کودکان وضع می‌کنند.
استرالیا نیز با راه‌اندازی برنامه‌هایی برای آموزش والدین و کودکان و نظارت بر محتوای آنلاین، گام‌های موثری در این زمینه برداشته است. ما نیز با الگوبرداری از این تجارب جهانی و با افزایش آگاهی خانواده‌ها و مدارس و تصویب قوانین حمایتی و ایجاد پلتفرم‌های داخلی امن، می‌توانیم آینده‌ای امن‌تر برای کودکانمان در دنیای دیجیتال رقم بزنیم. این امر مستلزم اقدامات فوری و مؤثری از جمله تعیین سن قانونی برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی، آموزش سواد رسانه‌ای به کودکان و والدین و اعمال مجازات‌های قانونی برای متخلفان است.
