مدیرعامل پالایشگاه گاز شهید هاشمی‌نژاد اعلام کرد با «بهینه‌سازی مصرف گاز» می‌توان تا یک‌سوم تولید را به صادرات اختصاص داد. این بازنویسی با تمرکز بر «بهینه‌سازی مصرف گاز» توضیح می‌دهد چگونه صرفه‌جویی ساختاری و مدیریتی می‌تواند هم امنیت تأمین زمستانی را تضمین کند و هم ظرفیت صادرات و ارزش افزوده اقتصادی را افزایش دهد.
وضعیت کنونی و گزاره کلیدی درباره بهینه‌سازی مصرف گاز
ایران روزانه حدود ۸۵۰ میلیون مترمکعب گاز تولید می‌کند؛ رقمی که مدیرعامل پالایشگاه آن را معادل مصرف کل اروپا می‌داند. اما بهره‌وری پایین و مصرف غیربهینه باعث می‌شود ما در استفاده از این منبع استراتژیک فرصت‌سوزی کنیم. اولویت «بهینه‌سازی مصرف گاز» یعنی کاهش هدررفت و اصلاح الگوی مصرف تا امکان تخصیص بخشی از تولید به صادرات فراهم شود.
اقداماتی که پالایشگاه و دولت انجام داده‌اند
- افزایش ذخیره‌سازی: به گفته مدیرعامل، ذخیره‌سازی گاز تاکنون حدود ۱۴ درصد بیش از برنامه انجام شده که کمک می‌کند پایداری تولید در زمستان حفظ شود.
- مذاکره برای واردات گاز ترش از ترکمنستان: واردات گاز ترش برای توسعه ظرفیت شیرین‌سازی و تامین خوراک واحدهای پالایشی مطرح شده تا با ترکیب منابع داخلی و وارداتی، بهره‌وری پالایش ارتقا یابد.
نقش «بهینه‌سازی مصرف گاز» در تقویت صادرات و اشتغال
بهینه‌سازی مصرف گاز می‌تواند به‌صورت مستقیم سه هدف مهم را پیوند دهد: تأمین پایدار مصرف داخلی در فصل سرد، آزادسازی حجم قابل‌توجهی از گاز برای صادرات، و افزایش ظرفیت بالقوه برای توسعه صنایع پایین‌دستی که اشتغال‌زا هستند. افزون بر این، صرفه‌جویی اندک خانوارها (مثلاً پوشیدن لباس گرم بیشتر) به سرعت در مقیاس ملی اثرگذاری اقتصادی محسوس دارد.
موانع عمده مقابل بهینه‌سازی مصرف گاز
موانع اصلی عبارت‌اند از پایین بودن فرهنگ صرفه‌جویی، قیمت‌گذاری و سیاست‌های یارانه‌ای که انگیزه بهینه‌سازی را کاهش می‌دهد، و مشکلات زیرساختی از جمله ناکافی‌بودن شبکه‌های توزیع و ضعف در مدیریت تلفات و نشت. همچنین شرایط نامناسب جاده‌ها و زیرساخت‌های منطقه‌ای مانع جذب سرمایه‌گذاری در پروژه‌های توسعه‌ای می‌شود.
دو اقدام راهبردی و فوری (پیشنهاد اجرایی)
- کمپین فراگیر اطلاع‌رسانی و مشوق‌های مصرف بهینه: همراه با رسانه‌ها، اجرای برنامه‌های آموزشی، ارائه مشوق‌های مالیاتی و تخفیف‌های هدفمند برای خانوارها و صنایع که صرفه‌جویی قابل‌تأییدی انجام دهند.
- پنجره واحد سرمایه‌گذاری و تسهیل زیرساختی: تسهیل جذب سرمایه‌گذار با بهبود جاده‌ها، برق و خدمات، و ایجاد مکانیزم‌های انعطاف‌پذیر برای تأمین مالی پروژه‌های شیرین‌سازی و ذخیره‌سازی گاز.
نقش رسانه و جامعه در تحقق بهینه‌سازی مصرف گاز
رسانه‌ها و نهادهای آموزشی می‌توانند با اطلاع‌رسانی مستمر و نمایش راهکارهای ساده و اثربخش، رفتار مصرفی خانوارها و صنایع را تغییر دهند. هم‌زمان، ایجاد رقابت مثبت میان مصرف‌کنندگان (شاخص‌های صرفه‌جویی محلی) و شفاف‌سازی آمار مصرف می‌تواند مشارکت عمومی را بالا ببرد و بهینه‌سازی مصرف گاز را به یک رفتار اجتماعی تبدیل کند.
جمع‌بندی
«بهینه‌سازی مصرف گاز» نه شعار که راهبردی عملی برای تبدیل ظرفیت عظیم تولید گاز کشور به منبع درآمد صادراتی و توسعه منطقه‌ای است. ترکیب سیاست‌های تشویقی، بهبود زیرساخت‌ها، همکاری بین‌المللی برای تأمین خوراک پالایشگاه و مشارکت رسانه‌ای و مردمی می‌تواند امکان صادرات یک‌سوم تولید را به واقعیت نزدیک کند؛ مشروط بر آن‌که برنامه‌ها زمان‌بندی‌شده، پایش‌پذیر و مبتنی بر شاخص‌های عملکرد باشند.
رضا حبیبی، از روزنامه‌نگاران جوان و آینده‌دار در عرصه رسانه است که با انرژی و اشتیاق فراوان در مجله خبری مشغول به فعالیت است. او با تسلط بر ابزارهای نوین خبری و شبکه‌های اجتماعی، به سرعت توانسته جایگاه خود را به عنوان یک خبرنگار فعال و تأثیرگذار تثبیت کند.