گزارش ماهانه فائو نشان می‌دهد روند تورمی بازار جهانی غذا در سپتامبر متوقف شد و شاخص قیمت مواد غذایی نسبت به اوت قدری افت کرد؛ کاهش شکر و لبنیات توانست تا حدی رشد بی‌سابقه قیمت گوشت را جبران کند و فضای تعادلی موقتی در بازارها پدید آورد.
اعداد کلیدی و معناشان
شاخص قیمت مواد غذایی فائو در سپتامبر به میانگین ۱۲۸.۸ واحد رسید که کمی پایین‌تر از رقم بازبینی‌شده ماه اوت بود؛ هرچند این سطح نسبت به سپتامبر پارسال حدود ۳.۴ درصد بالاتر است اما هنوز تقریبا ۲۰ درصد پایین‌تر از اوج‌ِ شوک‌زای مارس ۲۰۲۲ قرار دارد. این وضعیت نشان می‌دهد فشارهای حاد قبلی تا حدودی فروکش کرده اما بازار هنوز به ثبات بلندمدت نرسیده است.
محرک‌های اصلی کاهش ماهانه
چند عامل دست به دست هم دادند تا شاخص ماهانه کاهش یابد:
- کاهش قیمت شکر که به پایین‌ترین سطح از مارس ۲۰۲۱ رسید، ناشی از تولید بالاتر در برزیل و پیش‌بینی برداشت مناسب در هند و تایلند بود؛
- افت قیمت لبنیات، به‌ویژه کره، که تحت تأثیر بهبود تولید در حوزه اقیانوسیه رخ داد؛
- کاهش ملایم قیمت غلاتی چون گندم و ذرت به‌دلیل برداشت گسترده و تعدیلی در تقاضای بین‌المللی.
این مجموعه، ضمن کاهش فشارهای قیمتی، تصویر متوازن‌تری از عرضه و تقاضا در کوتاه‌مدت ترسیم کرد.
نکته متناقض: رکوردشکنی قیمت گوشت
در نقطه مقابلِ روند عمومی نزولی، شاخص قیمت گوشت افزایش یافت و به رکورد جدیدی رسید؛ رشد قیمت گوشت گاو و گوسفند عمدتاً ناشی از تقاضای قوی بازار آمریکا و محدودیت عرضه داخلی بوده است. این جهش نشان می‌دهد که بهبود کلی شاخص لزوماً به معنای کاهش ریسک در تمامی زیرشاخه‌های بازار غذا نیست و برخی کالاها ممکن است مسیر متفاوتی طی کنند.
تبعات و چشم‌انداز فصلی
فائو پیش‌بینی خود برای تولید جهانی غلات سال ۲۰۲۵ را اندکی صعودی بازنگری کرد و انتظار دارد تولید کل افزایش یابد؛ این خبر از منظر عرضه خبر خوبی است و می‌تواند فشارهای قیمتی را در بلندمدت تعدیل کند. با این حال سه عامل کلیدی هنوز بازار را حساس نگه می‌دارد: شرایط اقلیمی و تولید در کشورها، سیاست‌های تجاری و تعرفه‌ها (همچون تعلیق صادرات یا اعمال تعرفه‌ها) و نوسان تقاضای مصرف‌کننده که متاثر از وضعیت اقتصادی جهانی است.
پیام برای سیاست‌گذار و فعالان بازار
کاهش ماهانه شاخص نشان‌دهنده فرصت برای تسکین موقتی قیمت‌هاست اما نوسان‌های بخشی مانند افزایش قیمت گوشت نیازمند اقدامات هدفمند: تقویت زنجیره تأمین دامی، ارتقای ذخایر استراتژیک و افزایش شفافیت در تجارت غلات و شکر تا شوک‌های قیمتی سریع‌تر مهار شوند.
جمع‌بندی
سپتامبر ماهی بود که بازار جهانی غذا نفس کوتاهی کشید؛ ترکیب تولید بهتر شکر و لبنیات و برداشت‌های غلات به کاهش شاخص کمک کرد اما رکوردشکنی قیمت گوشت یادآور این است که عدم همگرایی در زیرشاخه‌ها می‌تواند هر زمان توازن را برهم زند. شرایط اقلیمی و سیاست‌های تجاری در ماه‌های آتی تعیین‌کننده مسیر قیمتی خواهند بود.
رضا حبیبی، از روزنامه‌نگاران جوان و آینده‌دار در عرصه رسانه است که با انرژی و اشتیاق فراوان در مجله خبری مشغول به فعالیت است. او با تسلط بر ابزارهای نوین خبری و شبکه‌های اجتماعی، به سرعت توانسته جایگاه خود را به عنوان یک خبرنگار فعال و تأثیرگذار تثبیت کند.