پایان رانت، امضاهای طلایی و فساد با حذف ارز چند نرخی
## ارز تک نرخی، کلید شفافیت و عدالت اقتصادی
در سال‌های اخیر، ارز چند نرخی به عنوان یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد ایران، بحث‌ها و انتقادات بسیاری را به دنبال داشته است. این سیستم، که در ظاهر برای کنترل بازار و تأمین کالاهای اساسی طراحی شده، در عمل زمینه را برای رانت، فساد و نابرابری فراهم کرده است. تخصیص ارز با نرخ‌های مختلف به بخش‌های گوناگون اقتصادی نه تنها به عدالت در دسترسی به منابع ارزی لطمه زده است، بلکه تولید داخلی را تضعیف کرده و وابستگی به واردات را افزایش داده است.
در این راستا، اکبر رنجبرزاده، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با “پایگاه خبری پارسی خبر” به بررسی ابعاد مختلف چالش‌های ارز چند نرخی و ارائه راهکارهای عملی برای حرکت به سمت ارز تک نرخی می‌پردازد.
**ارز چند نرخی، بستر فساد و رانت**
رنجبرزاده معتقد است که ارز چند نرخی به طور ذاتی بستری برای فساد و ایجاد رانت در اقتصاد ایجاد می‌کند. تفاوت قیمتی بین نرخ‌های رسمی و آزاد، فرصتی برای سوء استفاده عده‌ای از افراد و نهادها فراهم می‌کند و باعث ایجاد نابرابری در توزیع منابع ارزی می‌شود. این رویه مانند قارچی که در محیط‌های مناسب رشد می‌کند، به سرعت در بخش‌های مختلف اقتصادی ریشه می‌دواند و مسیرهای غیرشفاف را تقویت می‌کند. در نهایت، این وضعیت به نفع گروه‌های خاص تمام می‌شود و اقشار ضعیف جامعه در این معادله مغلوب می‌شوند.
**تضعیف تولید داخلی و افزایش وابستگی به واردات**
از دیگر معایب ارز چند نرخی، تضعیف تولید داخلی و افزایش وابستگی به واردات است. در شرایطی که ارز دولتی با نرخ پایین‌تر در اختیار واردکنندگان قرار می‌گیرد، تولیدکنندگان داخلی با هزینه‌های بالاتر توان رقابت خود را از دست می‌دهند. این امر منجر به کاهش انگیزه برای تولید و در بلندمدت تضعیف تولید ملی می‌شود.
**راهکار: حرکت به سمت ارز تک نرخی**
رنجبرزاده حرکت به سمت ارز تک نرخی را به عنوان یک راهکار اساسی برای حل چالش‌های ارز چند نرخی ارائه می‌دهد. در این سیستم، تمامی معاملات ارزی با یک نرخ واحد انجام می‌شود که به شفافیت بیشتر در بازار و جلوگیری از رانت و فساد منجر خواهد شد. علاوه بر این، ارز تک نرخی، باعث بهبود رقابت‌پذیری تولیدکنندگان داخلی می‌شود، زیرا آنها می‌توانند با شرایطی برابر با واردکنندگان خارجی رقابت کنند.
**برنامه‌ریزی دقیق و تدریجی**
با این حال، رنجبرزاده تاکید می‌کند که حذف نظام چند نرخی و حرکت به سمت ارز تک نرخی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و تدریجی است. تغییرات ناگهانی در سیاست‌های ارزی می‌تواند شوک‌های جدی به اقتصاد وارد کند و زندگی اقشار آسیب‌پذیر را تحت تاثیر قرار دهد.
**یارانه نقدی به جای ارز ارزان**
رنجبرزاده توصیه می‌کند که دولت به جای اختصاص ارز ارزان برای واردات، یارانه‌های نقدی را به اقشار آسیب‌پذیر تخصیص دهد. این سیاست می‌تواند به کاهش فساد و افزایش شفافیت در اقتصاد کمک کند.
**نتیجه‌گیری**
به طور خلاصه، ارز چند نرخی علاوه بر بی ثباتی اقتصادی، به ایجاد فساد و رانت، کاهش تولید داخلی و افزایش نابرابری در جامعه منجر می‌شود. حرکت به سمت ارز تک نرخی، اگرچه دشوار و زمان‌بر است، اما تنها راهی است که می‌تواند به برقراری عدالت اقتصادی، افزایش شفافیت و تقویت تولید ملی کمک کند.
