گسترش بروکراسی در بازار مسکن/ سامانه خودنویس تنها دوای درد نیست
## سامانه خودنویس؛ راهکاری نوین برای شفافیت و کنترل بازار مسکن؟
سامانه خودنویس با هدف بهبود و شفافیت بازار مسکن، ارتباط مستقیمی میان مالک و مستأجر ایجاد کرده و از طریق حذف واسطه‌ها، امکان انجام معاملات اجاره را به صورت رایگان در بستر اینترنت فراهم می کند.
با این سامانه، فرآیند اجاره مسکن برای هر دو طرف معامله، یعنی مالکان و مستأجران، به طور قابل توجهی ساده‌تر و سریعتر شده است.
حذف هزینه‌های اضافی ناشی از واسطه‌ها، باعث کاهش چشمگیر هزینه‌های اجاره برای هر دو طرف شده است. این امر نه تنها به صرفه جویی در هزینه‌های خانوارها کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به ایجاد تعادل در بازار اجاره نیز منجر شود.
با این حال، کارشناسان معتقدند که سامانه خودنویس به تنهایی نمی‌تواند به عنوان یک راه‌حل کامل برای تمامی چالش‌های بازار مسکن محسوب شود.
فرهاد بیضایی، کارشناس ارشد بازار مسکن، با اشاره به عقبگرد جدی در بازار مسکن در سال‌های اخیر، بیان می‌کند که سامانه خودنویس به رغم اهداف اولیه، نتوانسته به طور کامل جایگزین مشاورین املاک شود.
وی معتقد است که این سامانه، مشکلات حقوقی جدیدی را در بازار مسکن ایجاد کرده است. زیرا در گذشته، واسطه‌ها نقش حل اختلافات و مشکلات احتمالی میان مالک و مستأجر را ایفا می‌کردند. با حذف واسطه‌ها، موجر و مستأجر در صورت بروز اختلاف، با مشکلات حل‌نشده روبرو می‌شوند.
بیضایی با بیان اینکه در هیچ کشور دیگری ارتباط مستقیمی بین مستأجر و صاحب‌خانه وجود ندارد، به اهمیت نقش واسطه‌ها در حل و فصل اختلافات و تضمین امنیت معاملات اشاره می‌کند.
همچنین وی بر لزوم توجه به سیاست‌های کلان و توسعه سطح معاملات در بازار مسکن تاکید می‌کند. به عقیده وی، حذف واسطه‌ها بدون توجه به سایر عوامل بازار، نمی‌تواند به حل مشکلات این بازار منجر شود.
علیرضا نوین، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، از اهمیت سامانه خودنویس در شفافیت و کنترل دلالی و واسطه‌گری در بازار مسکن صحبت می‌کند.
به اعتقاد وی، این سامانه می‌تواند به مستأجران کمک کند تا خودشان معاملات را ثبت کنند و از این طریق، انحصار مشاورین املاک را کاهش دهند.
نوین با اشاره به حجم بالای دعاوی در دادگاه‌ها به دلیل معاملات مسکن و خودرو، بر ضرورت وجود سامانه‌ای برای شناسایی طرفین معامله و ثبت سوابق آنها تاکید می‌کند.
وی همچنین به ضرورت جلب اعتماد مردم به سامانه خودنویس اشاره می‌کند و می‌گوید که دولت باید با شفاف‌سازی در مورد مالیات‌ها و مدیریت سامانه، اعتماد مردم را جلب کند.
نوین در ادامه به چالش‌های اجرای سامانه خودنویس اشاره می‌کند و بر لزوم رفع موانع اداری و بروکراسی‌ها برای تحقق اهداف این سامانه تاکید می‌کند.
وی با اشاره به اهمیت مالیات‌گیری از معاملات، می‌گوید که پیاده‌سازی صحیح این سامانه می‌تواند در کاهش کلاهبرداری‌های ملکی و جلوگیری از زمین‌خواری موثر باشد.
به عقیده نوین، با توجه جدی دولت و مجلس به این موضوع، می‌توان به شفاف‌تر شدن بازار مسکن و کاهش دلالی امیدوار بود.
## بازار اجاره، در انتظار ساماندهی؟
بازار مسکن، از اسفندماه سال گذشته با افزایش قیمت روبرو بوده و روند صعودی قیمت‌ها در ابتدای سال جاری، با نزدیک شدن به فصل نقل و انتقالات، موجب افزایش نگرانی مستأجران شده است.
تداوم افزایش قیمت مسکن و افزایش فاصله قیمت‌ها با قدرت پرداخت مستأجران، باعث دلسردی بسیاری از مستأجران شده است.
با کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده نهایی و افزایش قیمت مسکن، احتمال خروج از رکود در کوتاه مدت و خرید خانه برای قشر مستأجر جامعه، کاهش یافته است.
با توجه به این شرایط، پیش‌بینی می‌شود که در آینده نزدیک شاهد رونق معاملات تهاتری رهن و اجاره باشیم.
لازم به ذکر است که دولت سیزدهم وعده ساخت ۴ میلیون مسکن در طول ۴ سال را داده بود. اما با پایان یافتن مدت زمان این وعده، این وعده بر زمین ماند و رؤیای بسیاری از مستأجران به ناامیدی تبدیل شد.
به این ترتیب، دولت چهاردهم علاوه بر تکمیل واحدهای در حال ساخت نهضت ملی مسکن، مسئولیت ساماندهی بازار مسکن، از جمله تکمیل سامانه خودنویس را نیز بر عهده دارد.
