اصلاح صنعت خودروسازی یکی از راهکارهای حل ناترازی بنزین است
## بحران بنزین: ناترازی‌ای که به اندازه کل صنعت پتروشیمی خسارت می‌زند
مصرف بنزین در کشور به شدت در حال افزایش است و این روند نگران‌کننده، ناترازی بنزین را به ارقامی نجومی رسانده است. به گفته زینب قیصری، رئیس فراکسیون امنیت انرژی مجلس، میانگین مصرف روزانه بنزین در سال جاری به ۱۲۵ میلیون لیتر رسیده است که در مقایسه با سال گذشته با ۱۱۶ میلیون لیتر، رشد قابل توجهی نشان می‌دهد. این افزایش مصرف، ناترازی بنزین را به ۲۰ میلیون لیتر در روز رسانده است که ارزبری آن به ۵.۵ میلیارد دلار می‌رسد.
قیصری هشدار می‌دهد که اگر این روند ادامه یابد، ناترازی بنزین تا سال ۱۴۰۷ به ۱۶ میلیارد دلار در سال خواهد رسید و این رقم از کل ارزآوری صنعت پتروشیمی ایران بیشتر است. به عبارتی، ناترازی بنزین می‌تواند ضربه ای به اندازه نابودی کل صنعت پتروشیمی به اقتصاد کشور وارد کند.
برای حل این بحران، باید در دو بخش عرضه و تقاضا راهکارهایی عملیاتی شود. در حوزه عرضه، دولت با چالش تامین مالی ساخت پتروپالایشگاه مواجه است. در این زمینه، استفاده از روش‌های جایگزین مانند ساخت پالایشگاه‌های کوچک، تبدیل متانول به بنزین و ارتقای کیفی پالایشگاه‌های موجود پیشنهاد می‌شود. بر اساس محاسبات، احداث پالایشگاه کوچک و واحد MTG به ازای هر یک میلیارد سرمایه گذاری، حدود ۱۰ برابر بیشتر از پتروپالایشگاه بنزین تولید می‌کنند و ارتقای پالایشگاه‌های فعلی نیز با تبدیل نفت کوره به بنزین، دو برابر پتروپالایشگاه جدید، بنزین تولید می‌کند.
مشکل اصلی ناترازی بنزین اما در سمت تقاضاست. دولت باید برای مهار تقاضای بی‌رویه بنزین، مجموعه ای از سیاست های قیمتی و غیر قیمتی را به کار گیرد. اصلاح قیمت بنزین به تنهایی، بدون اجرای سیاست های مکمل، به افزایش هزینه حمل و نقل، تورم و نارضایتی عمومی منجر خواهد شد. تجربه تلخ آبان ۹۸ گواهی بر این مدعاست.
تجربه سال ۸۹، نقطه مقابل آبان ۹۸ را نشان می‌دهد. در سال ۸۹، قیمت بنزین سهمیه‌ای چهار برابر شد، اما به دلیل اجرای سیاست‌های غیر قیمتی مانند توسعه حمل و نقل عمومی، هزینه حمل و نقل خانوار نه تنها افزایش نیافت، بلکه ۳۴ درصد کاهش یافت.
دولت باید زمینه اصلاح صنعت خودروسازی و رفع انحصار خودروسازان را ایجاد کند. واردات خودروی کارکرده یکی از راهکارهای حل این مشکل است.
با توجه به برنامه هفتم توسعه، دولت موظف است تا پایان برنامه، مصرف در بخش حمل و نقل را به میزان ۲۴۸ هزار بشکه در روز معادل نفت خام بهینه سازی کند. این رقم ۱۹.۳ درصد از کل ظرفیت بهینه سازی تعریف شده در برنامه هفتم را شامل می‌شود.
در نهایت، باید تلاش شود با وفاق بین دولت و مجلس و همراهی همه نهادها، راهکارهایی عالمانه و هوشمندانه برای بهبود رفاه مردم و کاهش ناترازی بنزین اجرا شود. به نحوی که معیشت گروه های کم درآمد تقویت شود.
