۳ راهکار برای کاهش خسارت ناترازی انرژی
بحران انرژی: کمبود گاز و برق و راهکارهای نجات از بن‌بست
محدودیت‌های گازرسانی به صنایع از نیمه مهر ماه امسال، زودتر از سال‌های گذشته (آذر یا اواخر آبان) آغاز شد. این کمبود بی‌سابقه، نه تنها صنایع را تحت تاثیر قرار داده، بلکه منجر به قطعی‌های برنامه‌ریزی‌شده برق خانگی در سراسر کشور نیز شده است. در حالی که سخنگوی دولت، توقف مازوت‌سوزی در برخی نیروگاه‌ها را دلیل این قطعی‌ها عنوان کرد، رئیس‌جمهور با رد این ادعا، از کمبود ذخایر سوخت و لزوم مدیریت منابع برای گذر از زمستان خبر داد.
وضعیت کنونی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت بحران برای کاهش آسیب به مردم و صنایع است. راهکارهای کوتاه‌مدت باید برای حل فوری این بحران به کار گرفته شوند و در کنار آن، برنامه‌ریزی بلندمدت برای جلوگیری از تکرار این مشکلات در آینده ضروری است.
برخی کارشناسان، صرفه‌جویی و مدیریت مصرف را به عنوان راهکار فوری مطرح می‌کنند. این امر شامل اقداماتی مانند خاموش کردن لامپ‌های اضافی، مدیریت مصرف برق در ساعات اوج مصرف و حتی توجه به مصرف برق دستگاه‌های به ظاهر کم‌مصرف مانند شارژر موبایل و مایکروویو می‌شود که در مقیاس بزرگ، به اتلاف انرژی قابل توجهی می‌انجامند. واردات گاز نیز از دیگر راهکارهای کوتاه‌مدت پیشنهادی است.
از مصوبات شورای اقتصاد، تهاتر مازوت و گازوئیل برای مدیریت کمبود گاز در زمستان است. بر اساس این مصوبه، وزارت نفت موظف به واردات گازوئیل شده است. مرکز پژوهش‌های مجلس نیز در گزارشی به تشدید ناترازی گاز در سال‌های آینده هشدار داده و بر لزوم اتخاذ تدابیر پیشگیرانه تاکید کرده است.
راهکارهای رایج مانند افزایش بودجه وزارت نفت برای افزایش تولید گاز یا اصلاح قیمت گاز، اگرچه قابل توجه هستند، اما با توجه به محدودیت‌های منابع مالی و ملاحظات اقتصادی و اجتماعی، به تنهایی نمی‌توانند راه حل مناسبی باشند. افزایش تولید گاز نیز پایدار نبوده و اصلاح قیمت‌ها نیز با چالش‌های اجتماعی همراه است.
بنابراین، حل این مشکل نیازمند رویکردی چندوجهی و ترکیبی است. پیشنهاد می‌شود در سه حوزه افزایش ظرفیت تولید گاز، بهینه‌سازی مصرف گاز و سیاست‌گذاری‌های کلان در مدیریت مصرف گاز، اقدامات جامع‌تری صورت گیرد.
محمد نجفی عرب، رئیس اتاق بازرگانی تهران، در یادداشتی به کاهش تولید گاز در میدان پارس جنوبی اشاره کرده و از تشدید ناترازی گاز در دو دهه آینده هشدار داده است. وی جذب سرمایه‌گذاران در بخش انرژی را از اقدامات حیاتی دولت می‌داند.
مسعود سرپاک، کارشناس صنعت برق، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه انرژی خورشیدی را تنها گزینه مناسب برای حل بحران برق می‌داند. وی با اشاره به زمان‌بر بودن احداث نیروگاه‌های سنتی و مزایای احداث سریع نیروگاه‌های خورشیدی، بر ضرورت حرکت به سمت این فناوری تاکید می‌کند.
همچنین، تخلیه ۶۰۰ میلیون لیتر از ذخایر راهبردی نیروگاه‌ها در سال جاری، در مقایسه با سال‌های گذشته که ذخایر نیروگاهی به میزان قابل توجهی افزایش می‌یافت، نشان از وخامت اوضاع دارد.
