نتایج یک تحقیق جدید از دانشگاه تولوز فرانسه نشان می‌دهد که میزان آلودگی هوای داخل خانه‌ها و وسایل نقلیه با ذرات ریز پلاستیکی، بسیار بیشتر از آن چیزی است که پیش‌تر تصور می‌شد. این ذرات که با عنوان میکروپلاستیک شناخته می‌شوند، به‌دلیل اندازه بسیار کوچک خود، می‌توانند به اعماق ریه نفوذ کرده و حتی وارد جریان خون شوند؛ موضوعی که سلامت انسان را با تهدیدی جدی مواجه می‌کند.
بر اساس این پژوهش، هوای محیط‌های بسته مانند خانه‌ها و خودروها حاوی هزاران ذره پلاستیکی در هر متر مکعب است. این ذرات اغلب از منابعی مانند الیاف مصنوعی لباس‌ها، بسته‌بندی‌ها، فضای داخلی خودروها و وسایل خانگی ناشی می‌شوند. در خانه‌ها، پلی‌اتیلن رایج‌ترین نوع پلاستیک شناسایی‌شده بود، در حالی که در خودروها، پلی‌آمید به‌دلیل استفاده گسترده در پارچه‌ها و قطعات داخلی، غالب بود.
محققان دریافتند که بیش از ۹۰ درصد ذرات شناسایی‌شده، اندازه‌ای کمتر از ۱۰ میکرومتر داشتند؛ به‌طوری‌که می‌توانند از سدهای طبیعی بدن عبور کرده و به بافت‌های حساس مانند ریه و حتی جریان خون برسند. این ذرات علاوه بر آسیب فیزیکی، حامل مواد شیمیایی سمی و آلاینده‌هایی هستند که می‌توانند عملکرد سیستم ایمنی را مختل کرده و در بلندمدت منجر به بروز بیماری‌های مزمن شوند.
در این مطالعه، میزان ذرات پلاستیکی در هوای خانه‌ها به‌طور متوسط ۵۲۸ ذره در هر متر مکعب و در خودروها ۲۲۳۸ ذره گزارش شده است. این آمار نشان می‌دهد که فضای داخلی خودروها به‌ویژه در شرایط بسته، محیطی با آلودگی بسیار بالا محسوب می‌شود.
برآوردهای محققان نشان می‌دهد که یک فرد بزرگسال روزانه حدود ۳۲۰۰ میکروپلاستیک بزرگ و ۶۸ هزار ذره پلاستیکی کوچکتر را از طریق تنفس وارد بدن خود می‌کند. این میزان در کودکان به‌دلیل نسبت بالاتر حجم تنفس به وزن بدن، حتی بیشتر است و ممکن است تا ۴۷ هزار ذره در روز برسد.
ذرات بزرگ‌تر معمولاً در مخاط دستگاه تنفسی گیر می‌افتند و از طریق سرفه یا بلع دفع می‌شوند، اما این فرآیند باعث ورود پلاستیک‌ها به دستگاه گوارش نیز می‌شود. در واقع، میزان جذب پلاستیک از طریق هوا ممکن است از میزان جذب آن از طریق غذا و نوشیدنی‌ها نیز فراتر رود.
این تحقیق همچنین برای نخستین‌بار میزان آلودگی پلاستیکی در فضای داخلی خودروها را اندازه‌گیری کرده و نشان داده است که غلظت این ذرات تا ۱۰۰ برابر بیشتر از تخمین‌های قبلی است. محققان هشدار داده‌اند که این ذرات نامرئی در همه جا حضور دارند و ما بدون آنکه متوجه باشیم، هر روز هزاران عدد از آن‌ها را استنشاق می‌کنیم.
علاوه بر میکروپلاستیک‌ها، نانوپلاستیک‌ها نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند. این ذرات بسیار کوچکتر، واکنش‌پذیرتر و تشخیص‌ناپذیرتر هستند و ممکن است رفتار متفاوتی در بدن داشته باشند. تخمین‌ها نشان می‌دهد که افراد روزانه با بیش از ۳۳ میلیون نانوپلاستیک مواجه می‌شوند.
محققان تأکید کرده‌اند که باید نظارت‌های دقیق‌تری بر میزان و نوع این ذرات در محیط‌های بسته انجام شود و راهکارهایی برای کاهش مواجهه با آن‌ها طراحی گردد. تا آن زمان، گرد و غبار پلاستیکی در خانه‌ها و خودروها همچنان به‌عنوان یک تهدید خاموش برای سلامت انسان باقی خواهد ماند.
نتایج کامل این تحقیق در مجله علمی PLOS ONE منتشر شده است.
رضا حبیبی، از روزنامه‌نگاران جوان و آینده‌دار در عرصه رسانه است که با انرژی و اشتیاق فراوان در مجله خبری مشغول به فعالیت است. او با تسلط بر ابزارهای نوین خبری و شبکه‌های اجتماعی، به سرعت توانسته جایگاه خود را به عنوان یک خبرنگار فعال و تأثیرگذار تثبیت کند.