هدایت تحصیلی فراتر از یک تصمیم ساده آموزشی، به‌عنوان یک فرآیند حیاتی در ساخت مسیر شغلی و فردی دانش‌آموزان مطرح است. این فرآیند با تمرکز بر توانمندی‌ها، علایق و استعدادهای فردی، می‌تواند جهت‌دهنده‌ای مؤثر در انتخاب رشته تحصیلی و ورود موفق به بازار کار باشد.
اگر هدایت تحصیلی به‌درستی انجام نگیرد، تبعات جبران‌ناپذیری همچون افت تحصیلی، سرخوردگی و دور شدن از مسیر شغلی مطلوب متوجه دانش‌آموز خواهد شد؛ بنابراین این فرآیند یک سرمایه‌گذاری بلندمدت در توسعه منابع انسانی کشور به‌شمار می‌رود و نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، مشاوره تخصصی و رویکردی هدفمند است.
ضرورت هماهنگی هدایت تحصیلی با تحولات بازار کار
در دنیایی که مشاغل پیوسته در حال تغییرند، هدایت تحصیلی باید با دیدی آینده‌نگر انجام شود. آگاهی‌بخشی درباره مهارت‌های مورد نیاز مشاغل نوظهور و مسیرهای یادگیری مادام‌العمر، از وظایف اساسی این فرآیند به شمار می‌رود. به همین دلیل شناخت و آموزش مهارت‌های انعطاف‌پذیر نقش کلیدی در موفقیت تحصیلی و شغلی دانش‌آموزان دارد.
سازوکار ارزیابی هدایت تحصیلی و شاخص‌های مؤثر در آن
بر اساس اظهارات حجت‌الله موسوی، معاون آموزش متوسطه اداره‌کل آموزش و پرورش استان کردستان، هدایت تحصیلی تنها انتخاب رشته نیست بلکه راهی برای تصمیم‌گیری هوشمندانه در مسیر آینده فردی و اجتماعی دانش‌آموزان است. به گفته وی، فرم هدایت تحصیلی شامل پنج مؤلفه اصلی است:
- سوابق تحصیلی (۳۵ درصد)
- آزمون‌های رغبت‌سنجی و توانایی‌سنجی (۳۰ درصد)
- نظر والدین (۵ درصد)
- نظر دبیران (۱۰ درصد)
- ارزیابی مشاور مدرسه (۱۰ درصد)
این ساختار امتیازی، پایه صدور فرم هدایت تحصیلی و تعیین شاخه یا رشته مناسب برای هر دانش‌آموز را مشخص می‌کند.
تمرکززدایی از رشته‌های اشباع و تقویت آموزش‌های مهارتی
موسوی با اشاره به سند توسعه متوازن، اعلام کرد که تمرکز بیش از حد بر برخی رشته‌ها باید کاهش یابد و در مقابل، ظرفیت رشته‌های فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش افزایش پیدا کند. هدف‌گذاری برنامه هفتم توسعه نشان می‌دهد سهم دانش‌آموزان هنرستانی استان کردستان باید به ۵۰ درصد برسد، در حالی که این رقم اکنون ۴۳ درصد است.
وی از طرح ایجاد هنرستان‌های جوار صنعت خبر داد که وابسته به نهادهای دولتی و شرکت‌های صنعتی هستند و هدف آن‌ها نزدیک‌سازی آموزش به نیازهای واقعی بازار کار است.
فرصت شرکت مجدد در تعیین رشته و خدمات مشاوره‌ای مستمر
دانش‌آموزانی که موفق به کسب اولویت رشته مدنظر نشده‌اند، می‌توانند در آزمون تجدیدنظر شهریورماه شرکت کنند؛ مشروط بر آنکه ظرفیت لازم در رشته مورد نظر وجود داشته باشد. زمان ثبت‌نام برای اولویت الف از ۳۰ تیر تا ۱۶ مرداد و برای اولویت ب از ۱۶ مرداد به بعد اعلام شده است.
همچنین برای پاسخ‌گویی به سوالات و ابهامات دانش‌آموزان و خانواده‌ها، خط مشاوره ۱۵۷۰ به‌صورت شبانه‌روزی فعال است و مشاوران مدارس نیز آمادگی ارائه راهنمایی‌های لازم را دارند.
هدایت تحصیلی اگر به‌درستی و با شناخت دقیق از استعداد و علاقه دانش‌آموز صورت گیرد، نه‌تنها مسیر تحصیلی را هموار می‌کند بلکه می‌تواند به یک مسیر حرفه‌ای و رضایت‌بخش در آینده منجر شود.