عدم تعیین قیمت گندم توسط مسئولان، کشاورزان را ماه‌ها در وضعیت بلاتکلیفی قرار داده است. این متن با تاکید بر پیامدهای مستقیم بلاتکلیفی قیمت گندم، علل ساختاری مشکل و راهکارهای عملی برای خروج سریع از این وضعیت بازنویسی و تکمیل شده است.
وضعیت کنونی قیمت گندم
مدیرعامل بنیاد ملی گندم‌کاران وضعیت را غیرقابل قبول توصیف کرده و اعلام کرده قانون خرید تضمینی قیمت گندم را بر اساس هزینه‌های واقعی تولید تکلیف کرده است. اما عملا محاسبات هزینه تولید کامل انجام نشده و عوامل اصلی مثل استهلاک تراکتور، هزینه کود و سایر نهاده‌ها در برآورد قیمت نهایی، لحاظ نمی‌شود؛ در نتیجه تعیین قطعی قیمت گندم به تعویق افتاده و کشاورز در بلاتکلیفی به سر می‌برد.
علل ساختاری بلاتکلیفی قیمت گندم
- نبود نقشه راه کارشناسی و استفاده تکراری از شیوه‌های قدیمی مدیریتی که مانع ورود فناوری و افزایش بهره‌وری شده است.
- محاسبه ناقص هزینه تولید که اقلام کلیدی و استهلاک سرمایه فنی را پوشش نمی‌دهد و در نتیجه قیمت‌گذاری مبتنی بر واقعیت انجام نمی‌شود.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی عدم تعیین قیمت گندم
- کاهش انگیزه سرمایه‌گذاری کشاورزان و اختلال در برنامه‌ریزی کشت سالانه.
- افزایش ریسک اجتماعی و کاهش آمادگی کشاورزان برای نوسازی و استفاده از فناوری که نهایتا بر تولید و امنیت غذایی اثر منفی می‌گذارد.
نقد وضعیت خرید تضمینی و بازرگانی گندم
قانون خرید تضمینی صراحت دارد که قیمت باید براساس هزینه‌های واقعی تولید تعیین شود؛ اما اجرای ناقص این قانون و ناهماهنگی در زنجیره بازرگانی باعث شده کشاورز نتواند برنامه‌ریزی بلندمدت انجام دهد. بازرگانی نامنسجم محصولات کشاورزی و تأخیر در پرداخت‌ها یا تعیین قیمت، سرمایه‌گذاری در بخش زراعت را نامطمئن کرده است.
راهکارهای عملی برای ثبات قیمت گندم و خروج از بلاتکلیفی
- اعلام فوری فرمول قیمت‌گذاری شفاف بر مبنای هزینه‌های واقعی تولید با مشارکت نمایندگان کشاورزان، کارشناسان اقتصادی و نهادهای دولتی.
- اجرای برنامه تطبیقی بهره‌وری شامل تضمین دسترسی به نهاده‌ها در زمان مناسب، تسهیلات نوسازی ماشین‌آلات و پشتیبانی فنی میدانی برای افزایش بازده تولید.
نکات تکمیلی برای سیاست‌گذاران
اجرای راهکارهای فوق باید با زمان‌بندی مشخص، ایجاد مرجع رسمی محاسبه هزینه تولید و گزارش‌پذیری عمومی همراه شود. تعیین قیمت گندم بر پایه فرمول شفاف و پرداخت به موقع، پیش‌شرط بازگرداندن اعتماد کشاورز و جهش تدریجی از کشاورزی معیشتی به کشاورزی صنعتی است.
جمع‌بندی
بی‌توجهی به قانون خرید تضمینی و تعلل در اعلام قیمت گندم خسارت‌زاست. تدوین و اجرای یک نقشه راه کارشناسی برای تعیین قیمت گندم و ارتقای بهره‌وری تولید، تنها مسیر منطقی برای اطمینان‌بخشی به کشاورزان و پایداری زنجیره تامین غذایی کشور است.
رضا حبیبی، از روزنامه‌نگاران جوان و آینده‌دار در عرصه رسانه است که با انرژی و اشتیاق فراوان در مجله خبری مشغول به فعالیت است. او با تسلط بر ابزارهای نوین خبری و شبکه‌های اجتماعی، به سرعت توانسته جایگاه خود را به عنوان یک خبرنگار فعال و تأثیرگذار تثبیت کند.