فروش طلای مجازی مستلزم ساز و کار مناسب است
موضوع تجارت آنلاین طلا و چالش‌های نظارتی آن، اخیراً با جدیت بیشتری در رسانه‌ها مطرح شده است. امین کلاهدوزان، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، در توییتی به خطر فریبکاری در این حوزه اشاره کرد و آن را اصلی‌ترین ریسک دانست؛ یعنی دریافت وجه بدون تحویل طلا. این نگرانی منجر به انتشار بخشنامه‌ای از سوی بانک مرکزی با حمایت مرکز تتا شد که بر الزام ذخیره طلای فروخته‌شده در بانک‌ها تأکید می‌کند.
در پی این موضوع، جلسه‌ای با حضور نمایندگانی از اتاق اصناف ایران، کمیسیون تخصصی طلا و جواهر، بانک مرکزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، نیروی انتظامی (پلیس اماکن، فتا و امنیت اقتصادی) و فعالان بازار طلا برگزار شد تا پیش‌نویس ضوابط معاملات آنلاین طلا بررسی شود.
قاسم نوده فراهانی، رئیس اتاق اصناف ایران، ضمن تأیید تقاضای روزافزون خرید و فروش آنلاین طلا، بر ضرورت حفظ حقوق مصرف‌کنندگان و شفافیت معاملات تأکید کرد. وی پیشنهاد داد که نظارت بر فروش آنلاین کلیه کالاهای صنفی، از جمله طلا، تحت پوشش اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی قرار گیرد و این نظارت صرفاً به سطح ملی محدود نباشد و سازوکاری برای نظارت استانی نیز ایجاد شود.
وی همچنین به پیش‌نویس ضوابط معاملات آنلاین طلای آب‌شده اشاره کرد که توسط دبیرخانه هیئت عالی نظارت تدوین شده است، اما تأکید کرد که این پیش‌نویس نیازمند بازبینی و اخذ نظرات صنف و نهادهای مرتبط است تا حقوق شهروندان به طور کامل تضمین شود.
رئیس اتاق اصناف ایران به رشد جهانی تجارت الکترونیک اشاره کرد و اذعان داشت که در گذشته برخی فروشگاه‌های آنلاین حقوق مصرف‌کنندگان را نادیده گرفته‌اند و حساسیت این موضوع در مورد طلا به دلیل قیمت بالای آن بیشتر است. بنابراین، علاوه بر تدوین ضوابط، آموزش و آگاهی‌رسانی عمومی به شهروندان و فعالان صنفی در این زمینه ضروری است.
کیومرث امیریان، رئیس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف، پیشنهاد افزایش تعداد سرورها به دو عدد و ممنوعیت معاملات مستقیم کاربران را مطرح کرد. همچنین، وی بر لزوم احراز هویت خریداران در زمان ثبت سفارش و تطبیق اطلاعات در زمان تحویل طلا و دریافت رسید تأکید نمود.
رضا الفت نسب، عضو هیئت‌مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، به دستورالعمل چهار ساله این اتحادیه اشاره کرد که بر الزام داشتن مجوز طلافروشی یا قرارداد با طلافروشان مجاز برای فروش آنلاین طلا تأکید دارد. وی از وضعیت نیمه‌تعطیل اتحادیه در سه سال گذشته ابراز نگرانی کرد و عدم برگزاری انتخابات و عدم فعالیت کمیسیون‌های نظارتی را علت این امر دانست.
الفت‌نسب به اقدام مرکز توسعه تجارت الکترونیک در قرار دادن برخی کسب‌وکارهای حوزه طلا در محیط آزمایشی (sandbox) و الزام ذخیره طلا در بانک مرکزی اشاره کرد و بر ضرورت نظارت بر این فرآیند و تحویل فیزیکی طلا به خریدار تأکید نمود. وی از مردم خواست تا از فروشگاه‌های دارای مجوز خرید کنند و به دریافت فیزیکی طلا اصرار ورزند.
حمیدرضا نیکخواه، رئیس اتحادیه طلا و جواهر اصفهان، به مشکلاتی مانند مغایرت عیار و اختلاف بین طلاهای بانکی و غیربانکی اشاره کرد که در معاملات آنلاین گزارش شده است و به مردم توصیه کرد که با احتیاط بیشتری در این زمینه عمل کنند. وی همچنین بر ضرورت فعالیت فیزیکی واحدهای صنفی و لزوم طی مراحل قانونی برای اخذ مجوز فروش آنلاین طلا تأکید کرد.
نیکخواه در خصوص چالش خالی‌فروشی در فروش آنلاین طلا هشدار داد و گفت که ذخیره سازی طلا در بانک مرکزی به تنهایی نمی‌تواند این مشکل را حل کند، زیرا ممکن است فروشندگان مقادیر بیشتری طلا را نسبت به ذخیره خود به فروش برسانند. وی در نهایت به مردم توصیه کرد که طلا را فقط از واحدهای صنفی معتبر و با دریافت فیزیکی طلا و فاکتور خریداری کنند.
