صدای خاموش صنعت نساجی
## صنعت نساجی ایران: چالش های موجود و راهکارهای فائق آمدن بر آن
صنعت نساجی در ایران، به رغم قدمت دیرینه و ظرفیت‌های قابل توجه، با چالش‌های عدیده‌ای روبرو است که به طور جدی مانع شکوفایی کامل آن شده‌اند.
**قاچاق و واردات بی‌رویه، ضربه بر پیکره تولید داخلی**
یکی از چالش‌های اساسی این صنعت، قاچاق گسترده پوشاک و واردات بی‌رویه پارچه است. این مساله، رقابت را برای تولیدکنندگان داخلی دشوار کرده و سهم آنها در بازار را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. آمارها نشان می‌دهند که در سال گذشته بیش از ۸۵۰ هزار تن پارچه به کشور وارد شده و حجم قاچاق پوشاک نیز بین ۱.۵ تا ۳ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
**سیاست‌های ارزی نامناسب و مشکلات تامین مواد اولیه**
سیاست‌های ارزی غلط نیز از جمله عوامل مهم در رکود صنعت نساجی محسوب می‌شوند. تفاوت فاحش نرخ ارز نیمایی و آزاد، موجب شده است تا واردکنندگان کالاها را با ارز نیمایی وارد کرده و با نرخ آزاد به فروش برسانند. این مساله، رقابت را برای تولیدکنندگان داخلی ناممکن می‌کند.
علاوه بر این، کمبود مواد اولیه در صنعت نساجی، مانع از تولید بهینه می‌شود. به عنوان مثال، نیاز کشور به پنبه حدود ۱۷۰ هزار تن است، اما تولید داخلی تنها ۸۰ هزار تن است. در مورد الیاف مصنوعی نیز با کمبود شدید مواجه هستیم.
**نظام تعرفه ای نامناسب و کمبود تسهیلات حمایتی**
نظام تعرفه ای نامناسب و عدم بروزرسانی نرخ ارز مبنای محاسبات گمرکی، موجب شده است تا تعرفه های وارداتی عملاً کارآیی خود را از دست بدهند. همچنین، فقدان تسهیلات حمایتی کافی از سوی دولت، مانع از توسعه و نوآوری در این صنعت شده است.
**راهکارهای فائق آمدن بر چالش‌ها**
برای نجات صنعت نساجی ایران از این وضعیت، نیازمند اتخاذ راهکارهای فوری و اساسی هستیم.
* **اصلاح سیاست‌های ارزی:** تفاوت نرخ ارز نیمایی و آزاد باید به گونه ای تعدیل شود که رقابت منصفانه بین تولیدکنندگان داخلی و واردکنندگان فراهم شود.
* **مبارزه جدی با قاچاق:** مبارزه قوی و هدفمند با قاچاق پوشاک و پارچه ضروری است. برای این کار، باید سیستم نظارتی قوی تری ایجاد شود.
* **حمایت از تولید داخلی مواد اولیه:** نیاز است سرمایه گذاری جدیدی در زمینه تولید پنبه و الیاف مصنوعی انجام شود تا وابستگی به واردات کاهش یابد.
* **توسعه صادرات:** ایران با توجه به سابقه تجاری خود در زمینه فرش ماشینی، می‌تواند صادرات این محصول را به طور قابل توجهی افزایش دهد. همچنین، با رفع موانع موجود در صنعت پوشاک، امکان توسعه صادرات در این زمینه نیز فراهم خواهد شد.
* **به روز رسانی نظام تعرفه ای:** باید نرخ ارز مبنای محاسبات گمرکی به روز شود و تعرفه های وارداتی با هدف حمایت از تولید داخلی تنظیم شود.
**نقش حکومت و بخش خصوصی**
برای فائق آمدن بر این چالش‌ها، هماهنگی و همکاری میان بخش خصوصی و حکومت ضروری است. حکومت باید با اصلاح سیاست‌ها و ارائه تسهیلات حمایتی، زمینه رشد و توسعه این صنعت را فراهم کند. بخش خصوصی نیز باید با سرمایه گذاری در نوآوری و بهبود کیفیت محصولات، در رقابت با واردات بی‌رویه و قاچاق موفق عمل کند.
**صنعت نساجی، موتور اشتغال و اقتصاد**
صنعت نساجی با ظرفیت بالای خود در زمینه ایجاد ارزش افزوده و اشتغال زایی، نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا می‌کند. با اصلاح سیاست‌ها و رفع موانع موجود، این صنعت می‌تواند به عنوان یک موتور قوی برای رشد اقتصادی ایران عمل کند.
