سیگنال وارونه دولت به بازار ارز
رشد ۸۰۰۰ تومانی نرخ ارز نیمایی در ماه‌های اخیر (از ۴۲۰۰۰ به ۵۰۰۰۰ تومان) در حالی رخ داده که قیمت دلار آزاد از ۶۰ هزار تومان به ۶۸ هزار تومان افزایش یافته است. برخی کارشناسان معتقدند این افزایش قیمت در سامانه نیما، عامل اصلی رشد قیمت دلار در بازار آزاد است، زیرا با وجود کاهش تنش‌های منطقه‌ای، دلار آزاد به قیمت قبلی بازنگشته است. گزارش رسمی از سوی بانک مرکزی یا وزارت اقتصاد در خصوص افزایش عرضه ارز نیمایی منتشر نشده است.
تأثیر بلندمدت این سیاست هنوز قابل ارزیابی نیست، اما در کوتاه‌مدت، پیش‌بینی وزیر اقتصاد مبنی بر رونق بازار سرمایه با افزایش نرخ ارز نیمایی محقق نشده است. بازار سرمایه در وضعیت نوسانی قرار دارد و ارزش دلار در بورس، نسبت به سه ماه گذشته کمتر است. این نشان می‌دهد که عوامل دیگری مانند حاشیه سود شرکت‌ها، وضعیت بازار جهانی و نرخ بهره نیز بر بازار سرمایه تأثیرگذارند.
افزایش قیمت ارز نیمایی، هزینه تمام‌شده شرکت‌های واردات‌کننده مواد اولیه را بالا برده و حاشیه سود آن‌ها را کاهش می‌دهد. این مسئله به طور طبیعی در معاملات بورس منعکس می‌شود. همچنین، افزایش قیمت ارز نیمایی، به دلیل وارداتی بودن بخشی از کالاهای اساسی مانند نهاده‌های دامی، به افزایش قیمت گوشت، لبنیات و سایر کالاها منجر خواهد شد. البته این افزایش قیمت با تأخیر زمانی چند ماهه، به دلیل زمان‌بر بودن مراحل ثبت سفارش و واردات، رخ می‌دهد.
آقای دکتر بغزیان، استاد اقتصاد، تأیید می‌کند که افزایش قیمت ارز نیمایی، به رشد قیمت ارز در بازار آزاد می‌انجامد. به عقیده ایشان، این سیاست علی‌رغم هدف تشویق صادرات، به دلیل حفظ فاصله قیمت در بازار آزاد و ایجاد تورم، اثر مثبتی برای اقتصاد نخواهد داشت.
برخی تحلیلگران معتقدند دولت با افزایش قیمت ارز نیمایی، به دنبال جبران کسری بودجه است. زیرا بسیاری از شرکت‌های بزرگ صادرکننده دولتی یا دارای سهامدار عمده دولتی هستند و افزایش قیمت ارز نیمایی، منجر به افزایش درآمد دولت از فروش ارز می‌شود. همچنین دولت می‌تواند ارز ذخیره‌شده خود را با قیمت بالاتر به فروش برساند.
افزایش قیمت ارز کالاهای اساسی از ۲۸۵۰۰ به ۳۸۵۰۰ تومان در لایحه بودجه ۱۴۰۴، نشان‌دهنده رویکرد دولت به نزدیک کردن قیمت ارز سامانه نیما به بازار آزاد است. اما این سیاست، به دلیل اثرگذاری متقابل، دست‌یافتنی نیست و به افزایش بیشتر قیمت‌ها در بازار آزاد منجر می‌شود.
