سقف نرمش بورس
بورس تهران در سال ۱۴۰۳ به رکوردهای جدیدی دست یافت و شاخص کل به کانال ۲.۵ میلیون واحدی وارد شد. این صعود بیسابقه، سوالات بسیاری را در خصوص پایداری این روند و عوامل موثر بر آن ایجاد کرده است. افزایش چشمگیر ارزش معاملات و عبور شاخص از مرز ۲.۶ میلیون واحد، نشان از ورود سرمایههای جدید به بازار دارد. پیشبینی ورود سرمایه به بورس در نیمه دوم سال، با این روند صعودی تایید شده است.
نقش پررنگ جهش قیمت دلار در این صعود قابل کتمان نیست. کارشناسان اقتصادی ضمن اذعان به پتانسیل رشد بازار، به ریسکهای سیاسی و اقتصادی و ناپایداریهای بالقوه در این مسیر اشاره میکنند. روند صعودی کنونی، اگرچه از دیدگاه بنیادی توجیهپذیر است، اما سرعت بالای آن نگرانیهایی را در خصوص احتمال هیجانزدگی بازار ایجاد کرده است. برخی تحلیلگران، رشد اخیر را منطقی و ناشی از جاماندگی قیمتها و رشد بازارهای موازی میدانند. بهنظر میرسد عوامل بنیادی در حال حاضر بر هیجانات بازار غلبه دارند و برخی پیشبینیها از رسیدن شاخص به ۳ میلیون واحد تا پایان سال خبر میدهند.
اما این رشد بیسابقه چه ریشههایی دارد و آینده بورس را چگونه رقم میزند؟ سرمایهگذاران به دنبال پاسخ به این پرسشها هستند. بازار پس از اوج تاریخی خود در سال ۱۳۹۹ با بازدهی ۳۰۰ درصدی، وارد دوره رکودی شد که تا اردیبهشت ۱۴۰۲ ادامه یافت. عواملی مانند افزایش ناگهانی نرخ بهره، تغییرات سیاسی در آمریکا و افزایش نسبت قیمت به سود (P/E) به سطوح غیرمنطقی، از دلایل اصلی این افت بودند.
محرکهای رشد اخیر بورس، عبارتند از: بهبود فضای اقتصادی، سیاستهای جدید دولت، رشد چشمگیر نرخ ارز، اظهارات حمایتی در خصوص کاهش نرخ بهره و ارزندگی شرکتها. این عوامل پس از ۱۹ ماه رکود، بازار را به رونق کشاندند. تجربه دورههای قبلی نشان میدهد بازار سهام هنوز ظرفیت رشد بیشتری دارد. این رشد به طور معمول در سه مرحله رخ میدهد: رشد ملایم با حجم کم معاملات، سپس تشدید صعود با افزایش حجم معاملات و در نهایت، افزایش P/E و احتمال ایجاد حباب. به نظر میرسد بازار در حال حاضر در مرحله دوم این چرخه قرار دارد. ثبت رکوردهای جدید نیز به جذب سرمایهگذاران و ادامه رشد کمک میکند.
اما خط باریکی بین تحلیل منطقی و هیجان وجود دارد. حذف دلار نیما، رشد ملایم نرخ دلار و وضعیت جذاب بازارهای رقیب، میتوانند به بهبود سودآوری شرکتها و رشد پایدار شاخص منجر شوند. اما ریسکهای سیاسی مانند تنشهای منطقهای و رویدادهای غیرمنتظره همچنان وجود دارند. سرمایهگذاران باید از گرایش به معاملات سفتهبازانه پرهیز کنند و با در نظر گرفتن شرایط بازار، استراتژی معاملاتی خود را تعریف کنند. تجربه تلخ سال ۱۳۹۹ میتواند درس عبرتی برای سرمایهگذاران باشد. رشدهای منطقی و پایدار، بهطور معمول تدریجی و آرام هستند. نقش سیاستگذار نیز در این میان بسیار مهم است. افزایش عرضههای اولیه، حذف محدودیت دامنه نوسان و افزایش سهام شناور آزاد از جمله اقداماتی هستند که میتوانند به ثبات بازار کمک کنند.