داروی سقط جنین در بازار سیاه سه میلیون تومان!
مقابله با معضل سقط جنین غیرقانونی در ایران؛ چالش‌ها و راهکارها
گسترش روزافزون سقط‌های غیرقانونی در ایران، زنگ خطری جدی برای سلامت مادران و نرخ باروری کشور به صدا درآورده است. آمارها نشان از انجام غیرقانونی ۹۵ درصد از سقط‌های جنین دارد که عمدتا توسط افراد سودجو و در محیط‌های غیربهداشتی انجام می‌شود. این در حالی است که قیمت بالای داروهای سقط جنین در بازار سیاه (بین ۱.۵ تا ۳ میلیون تومان برای هر بسته ۱۰ عددی در مقابل ۶۰ هزار تومان در سیستم رسمی بهداشت و درمان) عامل مهمی در گسترش این پدیده تلخ است.
دکتر صابر جباری، رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، با اشاره به سه نوع سقط جنین (خودبخودی، پزشکی و عمدی)، بر لزوم فرهنگ‌سازی و پیشگیری از سقط‌های غیرقانونی تأکید کرد. وی سهم سقط‌های قانونی و خودبخودی را کمتر از ۵ درصد دانست و افزایش آگاهی عمومی و آموزش صحیح به مادران را از راهکارهای اساسی برای کاهش این آمار عنوان کرد.
به گفته‌ی دکتر جباری، اصلاح برنامه‌های آموزشی در رشته‌های مرتبط با سلامت زنان و مامایی و همچنین ارائه آموزش‌های لازم به مادران در مراکز بهداشتی و توسط پزشکان متخصص، از اقدامات وزارت بهداشت در این زمینه است. این اقدامات در راستای اجرای قانون جوانی جمعیت و ماده ۵۸ آن صورت می‌گیرد که بر شناسایی و توزیع کنترل شده داروهای مرتبط با سقط جنین از طریق سیستم وزارت بهداشت تاکید دارد. هرگونه عرضه این داروها در بازار آزاد غیرقانونی است.
مسئولیت مبارزه با سقط جنین غیرقانونی بر اساس ماده ۵۹ قانون جوانی جمعیت، بر عهده‌ی وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی و با همکاری وزارت بهداشت گذاشته شده است. اگرچه وزارت بهداشت ضابط قضایی نیست، اما با نهادهای مربوطه همکاری تنگاتنگی دارد و در بسیاری از موارد، خود اقدام به گزارش و پیگیری موارد غیرقانونی کرده است. همچنین، طبق ماده ۵۶ قانون، در صورت کشف ابزارآلات مربوط به سقط غیرقانونی، پروانه‌ی فعالیت مراکز متخلف باید باطل شود.
تحلیل دلایل سقط‌های غیرقانونی نشان می‌دهد که ۴۱ درصد به دلیل تمایل به فرزند کمتر، ۲۱ درصد به علت مشکلات اقتصادی و ۲۰ درصد به دلیل نامناسب بودن زمان بارداری انجام می‌شود. دکتر جباری، اجرای افراطی برنامه‌های تنظیم خانواده در دهه ۷۰ را در شکل‌گیری نگرش‌های منفی نسبت به فرزندآوری و درنتیجه افزایش سقط‌های جنین موثر دانست.
سقط جنین از منظر اخلاقی، عرفی و فقهی در ایران و بسیاری از کشورهای جهان ممنوع است و هزینه‌های سالیانه‌ی بالای آن (حداقل ۲ همت و به طور متوسط ۴ تا ۵ میلیون تومان برای هر سقط) نشان از ابعاد گسترده و پرهزینه این معضل دارد. ۶۰ درصد سقط‌ها در منزل، ۳۰ درصد در مطب‌ها و ۱۰ درصد در عطاری‌ها با استفاده از داروهای گیاهی یا غیرمجاز انجام می‌شوند.
