یافتن مسیر شغلی متناسب با استعداد و علاقه‌های فردی، یکی از مهم‌ترین عوامل در دستیابی به رضایت شغلی و رشد حرفه‌ای به شمار می‌رود. در شرایطی که بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی با بحران بیکاری مواجهند، کارشناسان بازار کار توصیه می‌کنند جوانانی که تمایلی به تحصیلات دانشگاهی ندارند، با تمرکز بر آموزش‌های مهارتی می‌توانند مسیر شغلی مناسبی را برای خود ترسیم کنند.
طبق آخرین بررسی‌ها، کمتر از ۱۰ درصد رشته‌های دانشگاهی در ایران با نیازهای واقعی بازار کار هم‌راستا هستند. این عدم تطابق، نه تنها باعث جذب نشدن دانش‌آموختگان در بازار کار شده بلکه موجب افزایش نرخ بیکاری به‌ویژه در میان دارندگان مدارک لیسانس شده است. شکاف بین نظام آموزشی کشور و نیازهای اقتصادی و صنعتی، لزوم بازنگری در سیاست‌های آموزشی را بیشتر نمایان کرده است.
دانشگاه یا آموزش مهارتی؟ تصمیمی کلیدی در مسیر شغلی
سید مالک حسینی، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار، ضمن تأکید بر ضرورت تعامل میان دانشگاه و بازار کار، اعلام کرد: «باید رشته‌ها و سرفصل‌های دانشگاهی به گونه‌ای طراحی شوند که دانشجو علاوه بر یادگیری نظری، مهارت‌های عملی مرتبط با کار را نیز فرا گیرد.»
وی با اشاره به بیشترین نرخ بیکاری در میان فارغ‌التحصیلان مقطع لیسانس، افزود: «امروز خانواده‌ها باید مشاوره درست‌تری به فرزندانشان بدهند. تحصیل دانشگاهی نباید تنها گزینه پیش‌رو باشد. آموزش‌های کوتاه‌مدت مهارتی می‌تواند راه ورود موفق به بازار کار را هموارتر کند.»
طبق گفته حسینی، رشته‌هایی مانند بازرگانی، علوم اداری، حقوق، مهندسی و ساخت، بازار کار بهتری در کشور دارند، اما در نهایت مسیر شغلی باید با علاقه و استعداد فرد همخوان باشد.
لزوم تقویت آموزش‌های مهارتی و نقش دانشگاه‌های کاربردی
تحلیلگران بازار کار معتقدند برای رسیدن به وضعیت مطلوب، باید با همکاری نهادهای آموزشی، نظام مهارتی کشور به‌روز شود و فرصت‌هایی برای جوانانی که تمایلی به دانشگاه ندارند فراهم گردد. ایجاد تعامل مؤثر میان صنعت، دانشگاه و سیاست‌گذاران آموزشی، نقش اساسی در هموارسازی این مسیر ایفا خواهد کرد.
در همین راستا، سیاست‌های فعال بازار کار نظیر یارانه دستمزد، بیمه و طرح‌های کارورزی دوباره فعال شده‌اند تا شرایط جذب فارغ‌التحصیلان توسط بنگاه‌های اقتصادی را آسان‌تر کنند.
آمارهای امیدوارکننده از کاهش نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان
بر اساس آخرین داده‌های مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان از ۱۱.۶ درصد به ۱۰.۴ درصد رسیده است؛ آماری که هرچند هنوز چالش‌برانگیز است اما می‌تواند نشانه‌ای از اثربخشی سیاست‌های جدید باشد. البته پدیده بیکاری در میان دانش‌آموختگان نه فقط در ایران، بلکه در بسیاری از کشورها رایج است و نیازمند رویکردی دقیق‌تر و متناسب با تحولات اقتصادی جهانی خواهد بود.
در پایان باید گفت انتخاب شغل مناسب، فراتر از مدرک دانشگاهی، نیازمند شناخت دقیق استعدادها، علاقه‌مندی‌ها و تقویت مهارت‌های کاربردی است. مسیر موفقیت شغلی از جایی آغاز می‌شود که فرد با آگاهی و برنامه‌ریزی، توانایی‌های خود را در مسیری متناسب با نیاز بازار کار به‌کار گیرد.