افزایش لجام‌گسیخته ارز
نوسانات شدید ارزی در هفته‌های اخیر، بازار ایران را تحت تاثیر قرار داده است. قیمت دلار در بازار آزاد به بالای ۸۰ هزار تومان صعود کرده و این در حالیست که نرخ دلار در سامانه نیما (پیش از ادغام با بازار تجاری) حدود ۴۳ هزار تومان بود که اکنون با جهشی قابل توجه به ۶۴ هزار تومان رسیده است. این افزایش، نشان‌دهنده‌ی بی‌ثباتی قابل توجه در بازار ارز است و زندگی مردم را به شدت تحت الشعاع قرار داده است.
دلایل این افزایش قیمت، ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی است. تقاضای فصلی پیش از سال نو میلادی و سال نو چینی، از جمله عوامل مهم محسوب می‌شوند. افزایش نیاز به ارز برای تسویه حساب‌های تجاری و سفرهای خارجی، تقاضا را به شدت افزایش داده است. علاوه بر این، نگرانی‌ها از افزایش احتمالی قیمت حامل‌های انرژی و تشدید تنش‌های سیاسی-اقتصادی و تحریم‌ها نیز در این افزایش قیمت نقش داشته‌اند. این عوامل، انتظارات تورمی را تشدید کرده و به نوسانات بیشتر دامن زده‌اند.
برخی کارشناسان، حذف ناگهانی سامانه‌ی نیما و ادغام آن با بازار تجاری را عاملی کلیدی در تشدید این وضعیت می‌دانند. آنها معتقدند این تصمیم، سیگنالی مبنی بر افزایش قیمت‌ها به بازار ارسال کرده است. در مقابل، مقامات دولتی این ادعا را رد می‌کنند و عوامل سیاسی و امنیتی را مسئول اصلی افزایش قیمت می‌دانند. اظهارات ضد و نقیض مسئولان و به ویژه وزیر اقتصاد، در این میان نقش قابل توجهی داشته است. انتشار اخبار مبنی بر افزایش قیمت ارز از سوی مقامات، خود عاملی برای تشدید تقاضا و افزایش قیمت شده است. این در حالیست که در اقتصادهای پیشرفته، مسئولان اقتصادی با احتیاط بیشتری در اظهارات خود عمل می‌کنند تا از ایجاد هرگونه نوسان در بازار جلوگیری کنند.
تناقض‌گویی‌ها و اظهارنظرهای متناقض برخی از مسئولان اقتصادی، نقش دیگری در تشدید این وضعیت دارد. مثلاً تغییر موضع ناگهانی برخی از مقامات در مورد سیاست‌های ارزی، اعتماد عمومی را تضعیف کرده است. این بی‌ثباتی در سیاست‌گذاری، به بی‌اعتمادی بیشتر در بازار منجر شده و چرخه ی نگران کننده‌ای را ایجاد کرده است.
برای ثبات بازار ارز، علاوه بر سیاست‌های حمایتی از مردم، کنترل بازار غیررسمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کارشناسان اقتصادی بر لزوم حکمرانی ریال و نظارت دقیق بر تراکنش‌های بانکی تاکید دارند تا بتوان معاملات غیررسمی را محدود کرد و از سیالیت بالای بازار غیررسمی کاست. در نهایت هدف، ایجاد یک بازار رسمی شفاف و قابل اعتماد است که بتواند مرجع اصلی قیمت‌گذاری باشد. تنها با سیاست‌های اقتصادی منسجم، شفاف و قابل پیش‌بینی می‌توان از نوسانات شدید ارزی جلوگیری کرد و ثبات اقتصادی را به بازار بازگرداند.
