آمریکا در برابر قدرت‌های نوظهور
گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران با شکست مواجه شده و همکاری اقتصادی تهران و پکن به شدت افزایش یافته است. این اتحاد، به همراه روسیه، محوری قدرتمند در برابر ایالات متحده تشکیل داده و نقشه ژئوپلتیک جهانی را به طور قابل توجهی تغییر داده است.
اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) در جدیدترین گزارش خود، افزایش سه‌برابری درآمدهای نفتی ایران از ۱۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ به ۵۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ را تأیید کرده است. این جهش قابل توجه، نتیجه‌ی چند عامل همزمان است. نخست، اجرای سست و بی‌اثر تحریم‌ها توسط دولت بایدن؛ دوم، افزایش بی‌سابقه قیمت نفت در بازار جهانی؛ و سوم، افزایش شدید تقاضای چین برای نفت ایران که منجر به همکاری‌های پنهانی گسترده‌ای شده است. با وجود عدم لغو رسمی تحریم‌ها و عدم اعلام رسمی صادرات نفت ایران به چین، استفاده از شرکت‌های صوری و نفتکش‌های ناشناس، حمل و نقل نفت ایران را تسهیل کرده است.
آریل کوهن، تحلیلگر ارشد شورای آتلانتیک، عدم برخورد جدی دولت بایدن با نقض‌کنندگان تحریم‌ها را نشانه‌ای از رویکردی مشابه سیاست‌های اوباما می‌داند. در مقابل، دولت ترامپ با اعمال مجدد تحریم‌ها در سال ۲۰۱۸، صادرات نفت ایران را از ۲.۳۳ میلیون بشکه در روز به ۶۷۵ هزار بشکه در سال بعد کاهش داده بود.
افزایش تنش‌ها میان ایران و اسرائیل نیز هرگونه احتمال همکاری میان آمریکا و ایران را از بین برده است. برخی از سیاستمداران آمریکایی، هنوز در گذشته مانده و تغییرات ژئوپلتیک و واقعیت‌های جدید را نادیده می‌گیرند. البته نمی‌توان افزایش درآمدهای نفتی ایران را صرفا به سیاست‌های آمریکا نسبت داد. عوامل اقتصادی کلان، مانند افزایش قیمت جهانی نفت (از ۲۹ دلار در هر بشکه در ۲۰۲۰ به ۸۴ دلار در ۲۰۲۲) به دلیل کاهش محدودیت‌های کرونایی و جنگ اوکراین، نقش مهمی در این افزایش داشته‌اند. این افزایش قیمت، به رغم نفوذ محدود آمریکا بر قیمت نفت، به سود ایران تمام شده و شکست تحریم‌ها را بیشتر نمایان می‌کند.
ایران که پیش از این بیشتر نفت خود را به کشورهای منطقه و شرق آسیا صادر می‌کرد، در سال‌های اخیر شاهد افزایش چهار برابری صادرات نفت به چین (از ۳۰۰ هزار بشکه به ۱.۲ میلیون بشکه در روز) بوده است. این وابستگی روزافزون چین به نفت ایران و روسیه، یک اتحاد ژئوپلتیکی قدرتمند در برابر غرب ایجاد کرده است. کوهن، بخش انرژی را ستون اصلی روابط ایران و چین می‌داند. «نشنال اینترست» در نهایت به این نکته اشاره می‌کند که هرگونه واکنش به این اتحاد، باید شامل اقدامات مؤثر برای جلوگیری از تأمین مالی برنامه‌های هسته‌ای ایران و اعمال سختگیرانه‌تر تحریم‌ها باشد، هر چند این امر می‌تواند با واکنش تند چین روبرو شود.
