۴ پرده از صعود بورس
## بازار سهام: از ترس و احتیاط تا احتمال احیا
بازار سهام طی هفته های اخیر، شاهد تلاطمات شدیدی بوده است. افزایش بیش از 23 هزار واحدی شاخص کل بورس در روز گذشته ، پس از کاهش قابل توجه 10.21 درصدی از ابتدای سال تا قبل از آخرین روز معاملاتی هفته گذشته، حاوی نکات مهمی است.
واکنش سهامداران به ریسک های سیاسی و شوک های ناگهانی ، معمولا با ترس و افزایش عرضه همراه بوده است. در واقع، اهالی بازار سهام در برابر هر نوع ریسک، سعی در کاهش ریسک خود و ورود به فاز احتیاطی دارند.
این رفتار، بعد از حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق در سیزدهم فروردین و همچنین بعد از پاسخ موشکی و پهپادی ایران به حمله اسرائیل در 26 فروردین مشهود بود.
سقوط بالگرد حامل رئیس جمهور سابق و همراهانش در اواخر اردیبهشت، ترور رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران (دهم مردادماه) و ترور سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان، و کادر فرماندهی جنبش مقاومت لبنان در ششم مهرماه، باز هم بازار سهام را به لاک دفاعی برد.
اما در روز گذشته، تالار سهام شنبه ای متفاوت را آغاز کرد. پس از تنش های نظامی نیمه شب تهران، بورس با ورود پول حقیقی، پس از 9 روز با رشد شاخص ها کار خود را به پایان رساند.
**چهار پرده از رشد بورس**
این چرخش ناگهانی در بورس، با وجود سایه ریسک های سیستماتیک، را می توان در چهار پرده به نمایش گذاشت:
* **پرده اول**: پایان ریزش ها در بورس. اخبار آتش بس ، بورس را به سمت بازپس گیری سطوح از دست رفته و عقب نشینی سایر بازارها نزدیک تر می کند.
* **پرده دوم**: کاهش قیمت دلار آزاد می تواند برای بورس بازان مثبت تلقی شود. بورس با محرک رشد دلار نیمایی (که فاصله کمی تا 50 هزار تومان دارد) و کاهش فاصله این نرخ با دلار آزاد، در آستانه بازگشت رونق قرار می گیرد. بورس با تکیه بر این مهم می تواند به سرعت از کانال 1.9 میلیون واحد عبور کند.
* **پرده سوم**: نزدیکی به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در 5 نوامبر (15 آبان) می تواند مجددا بازارها را وارد تلاطمات جدید کند. بورس تهران می تواند تحرکات منفی را به نمایش بگذارد و مجددا کف کانال 1.9 میلیون واحد را لمس کند.
* **پرده چهارم**: تشدید تنش ها و احتمال پاسخگویی ایران به حملات اخیر اسرائیل ، سناریوی ریزش بورس و بازگشت دلار و سکه به مدار صعودی را تقویت می کند.
**سناریوهای محتمل**
اکنون فضای عمومی بازارها تحت تاثیر تحرکات نظامی است. همه بازارها تحت فشار ناگهانی واکنش قیمتی متفاوتی را نشان داده اند. این موضوع به طور واضح به اتفاقات سیاسی پیوند خورده است.
کارشناسان بازار سرمایه معتقدند در کوتاه مدت شاهد رفتار دیگری از سوی معامله گران خواهیم بود. رشد روز گذشته را نباید آغاز یک روند نامید. حساسیت مثبت بازار سهام در روز شنبه را می توان به کاهش سطح P/E و افت معنادار ارزش دلاری بازار نیز نسبت داد.
در شرایطی که بازارهای موازی در سطوح بالای قیمتی قرار دارند و به حباب گره خورده اند، بورس نیز فرصت به دست آمده را به نفع خود آغاز کرد. با وجود اینکه شاخص کل رشد بیش از 23 هزار واحد را تجربه کرد اما همچنان زیر 2 میلیون واحد ایستاده است. وضعیت کنونی شاخص نشان می دهد نماگر مذکور حتی از 19 مرداد 99 نیز پایین تر قرار دارد.
افت دلار آزاد و کاهش فاصله این نرخ با بازار آزاد در تقویت سودآوری شرکت ها و صنایع موثر است.
از دیگر نکاتی که بازار سهام را از بازارهای موازی متفاوت می کند به نقدشوندگی بالای این بازار باز می گردد. این موضوع را در اوج تنش های نظامی بعد از هفتم مهرماه در قالب فروش و خروج از بازار مشاهده کردیم. از هفتم مهر تا پایان این ماه ، بورس تهران بیشترین تاثیر را از ریسک های اخیر پذیرفته است.
با توجه به بیش واکنشی بورس در هفته های اخیر توسط افراد غیر حرفه ای، به نظر می رسد بورس به پایان ایستگاه استراحت قیمتی خود رسیده است.
تنش های سیاسی در زمینه مسائلی محسوب می شوند که به دلیل غیرقابل پیش بینی بودن کماکان سناریوهای مختلف را روی میز معامله گران قرار می دهند. بنابراین نمی توان گفت بازارها به طور جدی تغییر فاز را تجربه خواهند کرد.
ممکن است از امروز شاهد رفتار دیگری نسبت به روز شنبه باشیم. ممکن است خوش بینی ها به زودی کمرنگ شود و اثر خود را در قیمت ها منعکس کند.
وضعیت بازار سهام بیش از هر زمان دیگری غیرقابل پیش بینی است. با توجه به اصلاح شدید بورس در هفته های گذشته، به نظر نمی رسد سطوح بیشتری را از دست بدهد.
به طور کلی می توان بیان کرد بازار سهام به مرحله ای رسیده که در کوتاه مدت رفتاری به مراتب باثبات تر نشان خواهد داد. در این شرایط و با فرض ثبات تنش های سیاسی و نظامی، نباید انتظار صعود قدرتمند و نزول شدید را داشت.
روزهای آینده روزهای مهمی برای بازارها محسوب می شوند. با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و مشخص شدن برنده نهایی رقابت ترامپ و هریس، طبیعتا تغییرات مهمی در رفتار معامله گران رخ خواهد داد. هر کدام از نامزدها برنده این رقابت شوند به نوبه خود برای بازارهای دارایی و مالی ریسک جدیدی را به دنبال خواهند داشت. بازارها تابع انتخابات آمریکا هستند. روند کنونی که همه بازارها در پیش گرفتند به زودی تغییر خواهد کرد.
