استان سمنان، این خطه کویری ایران، با چالش دیرینه کمبود منابع آبی دست و پنجه نرم میکند. در میانه این بحران، طرح استراتژیک انتقال پساب سمنان به واحدهای تولیدی و صنعتی، پس از سالها فراز و نشیب و دورههایی از توقف، بار دیگر با جدیت در دستور کار قرار گرفته است. این پروژه که از اهداف اصلی برنامه هفتم توسعه کشور محسوب میشود، امیدها را برای تأمین پایدار آب مورد نیاز صنایع و جهش اقتصادی استان زنده کرده است.
طرح انتقال پساب سمنان؛ گامی بلند در فائق آمدن بر بحران آب
<
>
کمبود آب در سمنان، بهعنوان یکی از استانهای خشک کشور، به معضلی جدی تبدیل شده است. تقسیمبندی منابع آبی که ۹۰ درصد آن سهم بخش کشاورزی، تنها چهار درصد سهم صنعت و مابقی سهم شرب میشود، نشاندهنده نیاز مبرم به بازنگری و یافتن راهکارهای جایگزین است. در شرایطی که حداقل نیاز صنایع به آب باید شش تا هفت درصد باشد، بهرهبرداری از پساب تصفیهشده و بازچرخانی آب، به یک ضرورت انکارناپذیر تبدیل شده است. طرح انتقال پساب سمنان دقیقاً با همین رویکرد و برای کاهش وابستگی صنایع به منابع آب زیرزمینی تدوین و اجرایی شده است. این رویکرد نه تنها بار سنگینی را از دوش سفرههای آب زیرزمینی برمیدارد، بلکه پایداری توسعه صنعتی را در پی خواهد داشت. اهمیت این پروژه از آن جهت دوچندان میشود که بسیاری از واحدهای صنعتی و تولیدی استان به دلیل محدودیتهای آبی، با چالشهای جدی در زمینه توسعه و حتی ادامه فعالیت روبرو بودند.
جزئیات پیشرفت پروژه انتقال پساب سمنان و افقهای روشن صنعتی
محمدرضا باقری، مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان سمنان، ضمن اشاره به تأخیرهای گذشته، از پیشرفت چشمگیر این پروژه خبر داد. قرارداد اصلی انتقال پساب سمنان از سال ۱۴۰۲ (شمسی) میان شرکت شهرکهای صنعتی و آبفای استان منعقد شد و از آن زمان تاکنون، طرح در قالب چهار فاز عملیاتی شده است:
فاز اول: شامل طراحی و اجرای اولیه زیرساختها و مطالعات مهندسی.
فاز دوم: اجرای کامل خط انتقال ۳۰ کیلومتری پساب از تصفیهخانه فاضلاب تا مخزن ۱۰ هزار مترمکعبی شهرک صنعتی سمنان.
فاز سوم: ۲۲ کیلومتر لولهگذاری داخلی در سطح شهرک صنعتی، که ۱۲ کیلومتر آن به اتمام رسیده و پنج کیلومتر دیگر نیز در دست اجرا است. باقیمانده این فاز نیز بهزودی تکمیل خواهد شد.
فاز چهارم: طراحی و خرید تجهیزات دو ایستگاه پمپاژ اصلی در ابتدای تصفیهخانه و ورودی شهرک صنعتی برای تضمین فشار لازم.
باقری تأکید کرد که این طرح تاکنون ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و حدود ۷۰ میلیارد تومان برای آن هزینه شده است. برآورد کلی هزینه پروژه نزدیک به ۶۰۰ میلیارد تومان است که تماماً از طریق منابع استانی و بدون اتکا به منابع ملی تأمین شده است. پیشبینی میشود با آمادهباش پیمانکار و لحاظ الزامات فنی عبور مسیر از خطوط راهآهن و جاده اصلی، عملیات لولهگذاری تا پایان سال جاری (شمسی) به اتمام برسد و کل پروژه انتقال پساب سمنان تا تابستان سال آینده به بهرهبرداری کامل برسد. این اقدام ظرفیت تأمین آب صنایع سمنان را دو برابر افزایش داده و تحولی عظیم در حوزه تولید، اشتغال و سرمایهگذاری استان ایجاد خواهد کرد.
فناوری نوین در تصفیه و انتقال پساب سمنان؛ نمونهای در شمال شرق کشور
منصور کشاورزیان، مدیرعامل آب و فاضلاب استان سمنان، به ابعاد فنی و فناورانه این پروژه اشاره کرد. وی اظهار داشت که جایگزینی پساب با منابع زیرزمینی، علاوه بر اینکه در برنامه هفتم توسعه کشور به صراحت ذکر شده، با بهرهگیری از فناوریهای روز دنیا در حال انجام است. تصفیهخانه جدید سمنان از مدرنترین روشها برای تصفیه فاضلاب استفاده میکند که آن را به نمونهای بینظیر از لحاظ کیفیت و کارایی در شمال شرق کشور تبدیل کرده است.
این تصفیهخانه شامل دو بخش اصلی است:
بخش اول: آشغالگیری و دانهگیری برای حذف ذرات معلق درشت و ریز.
بخش دوم: تصفیه بیولوژیک پیشرفته شامل نواحی بیهوازی (Anaerobic)، هوازی (Aerobic) و اختیاری (Anoxic) که فرآیندهای تجزیه آلایندههای آلی و حذف ترکیبات مغذی مانند نیتروژن و فسفر را با کارایی بالا انجام میدهند.
در فاز اول، این طرح قادر به تأمین ۱۰۰ لیتر بر ثانیه آب مورد نیاز صنایع است که در فاز دوم قابلیت افزایش تا ۳۰۰ لیتر بر ثانیه را نیز دارد. این پساب تصفیهشده، پس از جمعآوری از طریق سیفونهای موجود در سمنان و پمپاژ به تصفیهخانه، به آب با کیفیت صنعتی تبدیل و سپس از طریق ۲۴ کیلومتر خط انتقال به شهرک صنعتی سمنان هدایت میشود. تفاهمنامه تأمین ۱۱۰ لیتر بر ثانیه پساب برای صنایع، فشار را از روی منابع آبی زیرزمینی برداشته و امنیت آبی صنعت را تضمین میکند.
پیامدهای مثبت انتقال پساب سمنان برای توسعه پایدار
اجرای موفق طرح انتقال پساب سمنان فراتر از یک پروژه آبرسانی، پیامدهای مثبت گستردهای برای استان به همراه خواهد داشت:
توسعه صنعتی و جذب سرمایه: با تأمین آب پایدار و قابل اطمینان، دغدغه اصلی سرمایهگذاران در مناطق خشک برطرف شده و زمینه برای توسعه و احداث واحدهای صنعتی جدید فراهم میآید. این امر به افزایش تولید ناخالص داخلی و ایجاد فرصتهای اقتصادی نو منجر خواهد شد.
حفظ محیط زیست و منابع آبی: کاهش برداشت از سفرههای آب زیرزمینی، به احیای این منابع حیاتی کمک کرده و از فرونشست زمین، شور شدن آب و دیگر معضلات زیستمحیطی جلوگیری میکند. همچنین، استفاده مجدد از پساب، دفع فاضلاب خام به محیط زیست را کاهش میدهد.
اشتغالزایی و افزایش تولید: دو برابر شدن ظرفیت آب در دسترس صنایع، مستقیماً به افزایش ظرفیت تولید و در نتیجه ایجاد فرصتهای شغلی جدید و پایدار منجر خواهد شد. این مسئله بهویژه برای جوانان و فارغالتحصیلان دانشگاهی از اهمیت بالایی برخوردار است.
امنیت غذایی و کشاورزی: با کاهش سهم صنعت از آب شیرین، امکان تخصیص بیشتر آب به بخش کشاورزی، در صورت نیاز و با مدیریت صحیح، فراهم میشود و به پایداری این بخش نیز کمک میکند.
این طرح پس از دو دهه انتظار، نه تنها پاسخگوی نیاز آبی فعلی و آتی صنایع سمنان خواهد بود، بلکه با رویکردی نوآورانه و پایدار، زمینهساز شکوفایی اقتصادی و اعتلای زیستمحیطی این منطقه کویری ایران است و گامی مهم در راستای توسعه پایدار محسوب میشود.
مطالب مرتبط
- اختلال پایدار در سامانه استعلام بنیاد شهید، گرهای جدید در مسیر خدماترسانی به ایثارگران ایجاد کرده است
- استاندار کرمان قاطعانه اعلام کرد: طرح کدینگ سوخت باز نمیگردد و مدیران مسئول زیر تیغ بازخواست قضایی قرار میگیرند
- کارخانه سیمان درمیان با صادرات ۸۵ درصد تولید به افغانستان، به قلب تپنده اقتصاد مرزی تبدیل شده است
- تمجید جنجالی ترامپ از ابومحمد جولانی: رهبر خودخوانده سوریه در کانون توجه آمریکا قرار گرفت
رضا حبیبی، از روزنامهنگاران جوان و آیندهدار در عرصه رسانه است که با انرژی و اشتیاق فراوان در مجله خبری مشغول به فعالیت است. او با تسلط بر ابزارهای نوین خبری و شبکههای اجتماعی، به سرعت توانسته جایگاه خود را به عنوان یک خبرنگار فعال و تأثیرگذار تثبیت کند.